Een egelvriendelijke tuin

Egel eet egelvoer

Een egeltje smult van egelvoer

Een egelvriendelijke tuin hoeft niet perse een grote tuin te zijn. Een tuin is egelvriendelijk als er voldoende schuilplek te vinden is, als er insecten, slakken en/of wormen te vinden zijn en een bakje water of een vijver wordt ook gewaardeerd.

Zorg er ook voor dat de tuin een doorgang heeft naar andere tuinen of gemeentegrond door een haag als afscheiding te hebben of ervoor te zorgen dat de egels onder een schutting door kunnen kruipen.

Algemene informatie over egels

Voedsel van de egel:

Egels zijn nachtdieren dus de kans dat je ze overdag tegenkomt is niet zo groot. ’s Nachts gaan egels op zoek naar voedsel en dat is het moment dat je ze vaak goed kunt horen. Ze scharrelen tussen afgevallen blad en ze kunnen zelf ook allerlei geluiden maken als piepen (jonge egels als de moeder in de buurt is), smakken, knorren e.a.

Egels kunnen snel lopen en leggen tijdens hun zoektocht naar eten grote afstanden af, waarbij ze jou tuin ook (tijdelijk) kunnen verlaten. Een egel is een echte vleeseter, en fijn voor ons tuinliefhebbers, hij houdt ook erg van slakken, larven spinnen e.a ; allemaal beestjes die de gemiddelde tuinier liever ziet gaan dan komen. Ook pissebedden, mieren en soms zelfs een kikker worden graag verorberd door de egel.

Egels kunnen slecht zien, de prooi wordt puur op gehoor en reuk gevonden.

Voortplanting en geboorte van de egel

Egel met jong in de tuin

Moeder egel met jong

In het voorjaar, in mei en juni, zoeken de egelmannetjes een vrouwtje en vindt de bevruchting plaats.

In een nest gemaakt van blad, takjes, gras e.a worden ongeveer 35 dagen later de jonge egeltjes geboren. Per geboorte kunnen er gemiddeld tussen de drie en acht jonge egeltjes ter wereld komen. De eerste vier weken zijn ze volkomen afhankelijk van de moeder en drinken melk bij haar. Daarna gaan ze samen met de moeder op zoek naar eten en na ongeveer zes weken vertrekt de moeder en zijn de egeltjes op zichzelf aangewezen.

 Jonge egeltjes blijven het eerste jaar samen overwinteren in het nest waarin ze geboren zijn. Ze moeten eerst nog flink wat tijd eten zoeken voor ze voldoende gewicht hebben om in winterslaap te gaan. De moeder gaat al eerder in winterslaap en zoekt hiervoor een nieuwe slaapplaats.

Takkenbos als egelnest

Takkenbos met eronder een egelnest

Winterslaap van de egel

In de winter houden egels een winterslaap. Ze zoeken een geschikte plek die veilig, droog en warm is en gaan slapen. Ze maken een plekje met droge bladeren op een droge plek als bijvoorbeeld onder een haag, een takkenbos, onder een overkapping of iets dergelijks.

Egels worden gedurende de winter soms een paar keer wakker en kunnen dan een andere slaapplek gaan opzoeken. Gebeurt dit wakker worden te vaak, dan kan het mis gaan met de egel omdat dit ontwaken en verplaatsen te veel energie kost.

Tijdens de winterslaap verliest de egel bijna een kwart van zijn lichaamsgewicht. Bij het ontwaken, meestal in april, moet er dan ook weer snel eten gevonden worden om te overleven.

Hoe maak je nu de eigen tuin egelvriendelijk?

Rommelhoekjes in de tuin

Blad en plantenresten dienen als schuilplaats voor dieren

  • Zorg dat de egels van tuin naar tuin kunnen lopen, dit is belangrijk voor het zoeken naar voldoende voedsel.
  • Maak de tuin niet te netjes,egels houden van beschutting van blad, takjes, planten e.a. en hier onder en hier tussen is ook voedsel te vinden in de vorm van insecten, slakken e.a.
  • Zorg voor een geschikte nestelplaats door een gekocht of zelfgemaakt egelhuis te plaatsen of door zelf geschikte plekjes te creëren door een bos takken of een stapel hout te plaatsen waaronder de egel een nest kan maken.
  • Beplant de tuin met gevarieerde planten en struiken, waar de egels onder- en tussendoor kunnen lopen. Maak het niet te netjes, laat afgevallen blad lekker liggen.
  • Zorg voor een drinkplaats door een bak water te plaatsen of d.m.v. een vijver. Egels kunnen goed zwemmen, toch kunnen ze verdrinken in een vijver doordat ze niet meer uit het water kunnen komen. Zorg er dus voor dat de egels er ook weer uit kunnen komen!
  • Je kunt de egels bijvoeren als je de indruk hebt dat er niet meer genoeg te vinden is.

Een egelvriendelijke tuin: (Bij)voeren van de egels

Tanden van de egel

Met hun tanden kunnen egels vlees en vruchten eten

Een nestje egeltjes die laat in het jaar zijn geboren kunnen wel wat extra voedsel gebruiken. Er is speciaal egelvoer te koop, maar u kunt ook muesli, pindakaas, gedroogde meelwormen of een rauw ei geven. Door regelmatig eten neer te leggen komen egels vaak weer terug naar de tuin. Bied het voer wel aan op een manier dat katten er niet bij kunnen, anders is het eten snel verdwenen…

Wat je niet moet doen met egels in de tuin

  • Bestrijdingsmiddelen en slakkengif zijn slecht voor egels.
  • Egels kunnen verstrikt raken in netten of kunnen vallen in grote gaten of putten die niet afgedekt zijn.
  • Geef geen melk aan egeltjes, de darmen van de egels kunnen hier niet tegen.
  • Zorg ervoor dat een egel niet opgesloten kan raken in een schuur of garage.

Egels die hulp nodig hebben

Een duidelijk zieke egel, of een jong egeltje wat in de winter overdag rondscharrelt en minder dan 300 à 400 gram weegt heeft hulp nodig. Het is in Nederland verboden om zelf egels te houden. Je kunt een gevonden egel helpen door hem op te pakken en in een doos te doen en de egel naar de dichtstbijzijnde egelopvang te brengen.

Een egelvriendelijke tuin trekt vaak ook andere dieren

Gevarieerde beplanting is diervriendelijk

Gevarieerde beplanting trekt dieren

Een gevarieerde beplanting van de tuin, waarin ook veel bloemen te vinden zijn, trekt behalve egels ook insecten, vogels en vlinders aan. Is er ook nog een waterbak of vijver te vinden dan zijn er al snel ook kikkers, padden en libellen te vinden in de tuin. Zo krijg je een leuke variatie aan leven en is er altijd wel wat leuks of moois te ontdekken.

Veel mensen maken de tuinen tegenwoordig veel te kaal en/of ruimen de tuin in de winter veel teveel op, waardoor de beestjes problemen krijgen met het vinden van voldoende schuilplek en voedsel om de winter goed door te komen.

 

Help mee om het gemakkelijker te maken en schaf bij- en vlindervriendelijke planten aan en zorg voor voldoende rommelplekjes in de tuin. De beesten, en uiteindelijk ook jijzelf, zullen er volop van profiteren. Egels, kikkers en vogels zijn nuttig in de tuin omdat ze “plaagdieren” als slakken, torretjes, rupsen e.a. eten. 

Mijn ervaring

Jonge egel scharrelt in de tuin

Jonge egel scharrelt in de tuin

Ik leg ieder jaar snoeiafval op een hoop onder de prunus lusitanica haag en stop er bladafval onder en omheen. Begin oktober zag ik in onze tuin een moederegel lopen met daaromheen scharrelend vier kleine egeltjes. De egeltjes waren nog niet zo oud want ze dronken nog melk bij de moeder. Nu (20-10 2014) eten ze zelfstandig en lijkt moederegel vertrokken te zijn. De kleintjes zijn nu op zichzelf aangewezen. Vanwege het late tijdstip in het jaar voer ik de egels bij en er wordt dankbaar gebruik van gemaakt. Ik zal blijven opletten of ze het wel redden en zo niet, dan is de egelopvang dichtbij…

Ook in de jaren erna overwintert er vrijwel ieder jaar een egel in onze tuin, leuk!

Lees verder

Auteur

Willemien Mostert Avatar
Over Willemien Mostert

Hoi allemaal, ik ben Willemien en tuinieren is mijn grote hobby. Met mooi weer kun je me altijd in de tuin vinden en als het weer wat minder is schrijf ik graag over de planten in mijn tuin en ik deel mijn ervaring graag met jullie! Wil je meer weten over mij? Klik dan hier

1 reactie


  • Anke Korteweg

    Leuk geschreven! Maar er zijn katten en honden in de buurt en de katten zwerven ook wel s’nachts rond. Zijn de kleintjes daartegen bestand?