Helleborus – Kerstroos – Nieskruid
Helleborus staat ook bekend als Kerstroos of Nieskruid. Er zijn wel 20 verschillende soorten Helleborus, waarvan er groenblijvende soorten en bladverliezende soorten zijn.
Algemene informatie Helleborus
De planten zijn licht giftig, houd daar dus rekening mee als je een bloem of bladeren afknipt, draag uit voorzorg tuinhandschoenen om huidirritatie te voorkomen. De plant bloeit, afhankelijk van de soort, vanaf december tot april. Het is dus één van de winterbloeiende planten. De plant bloeit met hangende bloemen. De Helleborus blijft graag op de plek staan, waar hij geplant is.
Als Kerstroos in de volle grond staat is hij winterhard tot ongeveer -20°C. Voorwaarde is wel dat de plant niet op de tocht staat, hij houdt van een beschutte standplaats. Vangt de plant teveel harde wind of staat hij op de tocht, dan kunnen de bloemen aangetast raken. Als de Helleborus in een pot staat, kan hij bij strenge vorst beter binnen worden gezet, maar niet warmer dan -10°C.
Standplaats van de Helleborus
De plant staat graag in halfschaduw, maar kan meer zon verdragen als de grond maar niet uitdroogt. De grond moet het liefst vochthoudend zijn, maar niet te nat, dus goed doorlatend. Verder gaat de voorkeur uit naar kalkhoudende, vruchtbare grond, met veel humus. De plant staat het liefst op een tegen wind beschutte plaats.
Blad en bloemen van Kersroos
Het blad is diep ingesneden en donkergroen. In de winter, als de bloemen zichtbaar worden, kun je wat van het blad wegknippen, zodat de bloemen beter tot hun recht komen. Begin juni is het verstandig om lelijke bladeren van de plant weg te knippen, het kan bijvoorbeeld aangetast zijn door de zwarte bladvlekken ziekte. Gooi het blad weg. Het nieuwe blad is vaak al te zien in het hart van de plant.
Bloemen zijn er in de kleuren variërend van groen naar wit en roze naar paarse tinten. Eind mei kunnen de bloemen verwijderd worden, je bevorderd zo de bloei voor het komende jaar. Laat je de bloemen aan de plant zitten, dan wordt er zaad gevormd. Uit het zaad kunnen nieuwe zaailingen opkomen. Deze zullen niet soortecht zijn, en de bloemen kunnen dus een andere kleur krijgen dan de eerste plant. Het duurt overigens een paar jaar voor een zaailing bloemen gaat dragen.
Kerstroos bemesten en aanplanten
In het vroege voorjaar en in het najaar kunt u de Helleborus bemesten met organische mest, als koemest. Ook een organische mulchlaag doet de plant veel goeds.
Het planten kan het best worden gedaan van september tot en met oktober. De plant staat graag in humus- en voedselrijke grond. Geef de eerste tijd voldoende water.
Verzorging Kerstroos
Het lelijk geworden blad, maar ook groot blad kan in december worden weggeknipt zodat de bloemen beter tot hun recht komen.
Bemest Kerstroos in voor- en najaar met organische mest.
Enkele Helleborus soorten
- H. Niger ‘Potters wheel’; schaalvormige witte bloemen met een groen oog in het midden, de plant wordt ongeveer 40 cm hoog.
- H. Penny’s Pink; roze paarse bloemen in winter. De plant wordt ongeveer 50 cm hoog.
- H. Winterbells; groenroze bloemen in de winter. De soort wordt ongeveer 40 cm hoog.
- H. orientalis; witte of crème groene bloemen, die naar roze verkleuren, de plant wordt ongeveer 50 cm hoog.
- H. argutifolius; groene bloemen, de plant kan tot een meter hoog worden.
- H. dumetorum; kleine stervormige bloemen, groen van kleur.
- H. odorus; grote groene bloemen, de plant doet het goed in de tuin.
Zet Helleborus in waterdoorlatende grond die licht vochtig blijft. Zorg voor humus- en kalkrijke grond en plant hem op een plek uit de wind. Geef in voor- en najaar organische mest. Lelijk blad of groot blad kan weggeknipt worden, zodat de bloemen beter zichtbaar zijn.
Het blad van Helleborus is giftig, draag dus handschoenen tijdens het planten en snoeien
Helleborus bloeit al in januari, zodat de plant kleur geeft aan de meestal wat kale wintertuin. Veel soorten bloeien door tot in april
Auteur
Over Willemien Mostert
Hoi allemaal, ik ben Willemien en tuinieren is mijn grote hobby. Met mooi weer kun je me altijd in de tuin vinden en als het weer wat minder is schrijf ik graag over de planten in mijn tuin en ik deel mijn ervaring graag met jullie! Wil je meer weten over mij? Klik dan hier
27 reacties
Goedendag, Ik heb nu een wit/groene helleborus, er komen zaden uit de uitgebloeide bloem, heb ze terug gestopt in het grond. Is er kans op dat daar nieuwe scheuten uitkomen? Of moet ik het apart in de grond zetten? Ik hou van uitdaging van opnieuw laten bloeien/stekken. Het staat trouwens op mijn vensterbank, waar de zonlicht s’middags erop staat. Wat raad je me aan?
Met vriendelijke groet,
Marion van Driel
Hoi Marion,
Ik heb zelf nog nooit Helleborus uitgezaaid, dus weet ook niet wat het best zal werken. Probeer anders beide eens uit, en dan kun je het resultaat hier melden. Leuk voor mij en leuk voor anderen. Zelf knip ik altijd de bloemen eruit na de bloei en bij mij staan ze in de tuin. Groetjes, Willemien
Ik ben benieuwd of er wat uitkomt. Leuk als je mij, en anderen, op de hoogte houdt.
Helleborus zaaien, stappenplan
1. Selecteer de planten waaruit je wil kweken. Kies een moederplant, degene die je gaat bestuiven en die uiteindelijk het zaad zal dragen: een gezonde stevige plant met een evenwichtige vorm. Kies de vaderplant, die het stuifmeel zal leveren, voor de kleur en de vorm van de bloemen.
2. Snij de dag voor je gaat bestuiven een paar open bloemen van de vaderplant af, laat nog een paar cm stengel eraan en leg de bloemen een dag in een ondiepe kom met water. Door de temperatuurverandering zal het stuifmeel er wat ‘fluffy’ uitzien.
3. Zoek bij de moederplant een bloem die bijna open zal gaan. Knoop een kleurig draadje wol aan de stengel van de bloem, zo weet je van welke bloem je het zaad moet oogsten. Kruis je verschillende bloemen, schrijf dan een korte beschrijving neer van de planten die je gaat kruisen.
4. Kies een warme zonnige dag uit om de helleborussen te kruisen, het stuifmeel is dan vruchtbaarder. Neem de een plastic balpen, wrijf die een paar maal over een wollen trui om hem statisch te maken, het stuifmeel zal er gemakkelijk aankleven. Open dan voorzichtig de bloem van de moederplant en wrijf de pollen op de stampers.
5. Eind mei zullen de zaaddozen dikker worden en bruin worden. Dan komt het erop aan het zaad te oogsten vooraleer het op de grond valt. Rijp zaad moet er blinkend en zwart uitzien. Als je kan, direct zaaien want het zaad bewaart niet lang.
6. Zaai in een schaal of potten, dek af met een laagje grof rijnzand, dit bevorderd de afwatering, houdt de schaal vochtig en houdt algen op afstand. Plaats de potten of schaal op een beschutte plaats, volle zon vermijden, vochtig houden. Tegen september zal het zaad kiemen
.
7. In november zullen de plantjes echte blaadjes hebben en kunnen ze apart in potjes. In de volgende lente kan je ze dan in 1 liter potten planten of daar in de tuin waar je ze wilt hebben. Nog een jaar later komt het spannende moment waarop je de nieuwe bloemen kan bewonderen.
Het vraagt wat geduld, de meeste planten krijgen bloemen na 2 – 3 jaar, maar je geduld wordt rijkelijk beloond met een zelf ontworpen variëteit.
Je kunt natuurlijk 1 variëteit dit je mooi vind zelf verder kweken, neem dan 2 identieke planten en bevrucht die.
Hallo Ann, bedankt voor deze uitgebreide informatie. Nu begrijp ik waarom mijn zaadjes niet kiemen.
groetjes
Vraag aan Sieb v,d.Wilt
Ik heb op veel plaatsen in de tuin
Helleborussen ze doen het heel goed
en vermeerderen zich in een sneltreinvaart,maar sommige krijgen ieder jaar bloemstengel die na zo’n 10 cm.weer bij de grond verrotten wat doe ik daar aan?en nu zijn er zelfs hele knoppen op gevreten(welk snert beest doet dat?)als je een oplossing weet graag een antwoord.hartelijke groeten.
Dag, ter info.
wij hebben een aantal planten(helleborus) in de tuin staan waar zaad inkwam na de bloei. Ik heb toen het zaad gedroogd en later gezaaid in een mengsel van potgrond met wat witte grond. Er kwam echter geen enkel zaadje uit. Wat schertst onze verbazing? Vorig jaar stond plots in de omgeving van de planten alles vol kiemplanten van de Helleborus en deze zijn dit voorjaar uitgegroeid tot halfwas planten. Wij zijn natuurlijk benieuwd hoe e.e.a. zich verder ontwikkeld en of er ook mooie bloemen in komen.
m.v.g.
Peter.
Ik gooi het zaad rondom de plant en heb altijd opslag. De oude plant begeeft het altijd.
Ik zou graag willen weten of je een Helleborus ook binnen goed kan houden.
Het is alleen aan te raden om een Helleborus, die in een pot staat, bij strenge vorst binnen te plaatsen. Maar dan wel op een koele plek. Planten in potten lopen sneller vorstschade op dan planten die in de volle grond staan. De plant is dus niet geschikt voor in een verwarmde ruimte.
helleborus is een koud kiemer.
na het uitzaaien van de plant moet er koude (vorst) overkomen.
Vaak wordt dit ook kunstmatig gedaan (een week in vriezer).
beste resultaten bereik je met mulch,kalkachtige grond.
en gewoon niet aankomen.Volgend voorjaar zie je het zaad ontkiemen.
Helleborus is een vorstkiemer. Dat betekent dat het verse zaad (dus niet drogen) bij temperaturen rondom het vriespunt gaat kiemen. Als de temperaturen gaan schommelen betekent dat namelijk het einde van de winter. Een betere naam zou dus eigenlijk zijn ‘dooikiemers’. Het zaad ligt dus in de vollegrond tot de volgende winter voor ze kiemen. De jonge zaailingen komen buiten vaak al in januari op. Ze kunnen aardig wat vorst hebben.
Je zaad maakt in huis weinig kans te kiemen, daarvoor is het te warm.
Bij Helleborus orientalis kunnen zaailingen rondom de planten in de tuin een plaag zijn. Als je mooie geselecteerde planten hebt gezet kan het zijn dat die zaailingen de oorspronkelijke plant verdrukken. Zaailingen die niet bewust zijn genomen van goede ouderplanten zijn vaak wat minder van kleur.
Ik woon in Amsterdam, heb een terras op de noord-kant waar geen zon komt (wel licht) in een binnentuin. Het kan hier behoorlijk waaien, ook. Kan iemand mij vertellen welke helleborus – die ik prachtig vind – het beste onder zulke omstandigheden als kuipplant kan dienen?
Mijn helleborus is erg groot geworden kan iemand mij vertellen of ik deze kan scheuren/delen
Groetjes anja
!!Ook ‘k ben enorm fan van die geweldige helleborussen, en er sieren verschillende soorten in mn tuin; wat een regelrecht genot!!
Maar nu wil k voor mn moeder de bloemen op een krans maken(gedroogd weliswaar), kan iemand mij uitleggen hoe dit te doen, en in welke periode van de bloei…….
Nogmaals kan iemand mij uitleggen op welke wijze de bloemen te drogen!!
!!!AUB; met vriendelijk groet; G. Limpens
Ik lees in het artikel dat de plant het beste in september-oktober geplant kan worden. Ik heb net een schitterend exemplaar gekocht voor in de tuin. Moet is nu dus wachten en hem in een pot zetten? Of kan het geen kwaad hen toch alvast te planten?
Hgrt,
Annelies
Ik zou hem nu gewoon planten hoor, zolang het niet vriest kan dat.
Kan ik de helleboris gewoon terugsnoeien na de bloei???
hij is prachtig geweest vol roze bloemen.
groetjes , en nog steeds, nu beginnen de bloemen te verkleuren.
Heb er luis in waar kan ik dat mee bestrijden,graag een reaxie
3 jaar geleden heb ik in de supermarkt een kerstroos gekocht, gewoon met die rode blaadjes, ik weet niet welke soort het precies is, maar de blaadjes zijn al 2 jaar gewoon groen en hij heeft nog nooit bloemen gehad.
Sindsdien in de vensterbank gehouden, maar hij wordt nu wat te groot daarvoor.
Kan ik hem buiten in een pot zetten ?
Elk jaar krijg ik voor kerst een helleborus. Na de kerst plant ik hem in de tuin. In het voorjaar verdwijnen ze gewoon en komen nooit meer op. Hoe komt dat?
Er zit nu wittte luis op het nieskruid. Hoe kan ik dit het beste behandelen.
Ik heb een @o tal helleborus niger gepoot in onze voortuin.
Een voor een beginnen ze te verwelken en sterven daarna af. Hoe kan dit en wat kan ik er tegen doen?
Bij mij zaaien ze zich zelf uit. Heb al 2 jonge planten er bij staan.
Hij zaait zichzelf uit. Als je niet schoffelt! onder de plant.
Het jaar ervoor had ik meer tijd voor de tuin en haalde vaker “onkruid” onder en naast de plant vandaan. Nu wilde ik de peulen die in de plant zitten in een zakje doen,(terwijl de bloemen nog gewoon aan de plant vast bleven zitten) zodat als de zaden rijp zijn, en ze open springen, ze in het zakje zitten. Maar tot mijn verrassing zag ik wel 30 kleine plantjes rond de plant staan. Dus ik hoef niet eens meer zaad op te vangen. En een jaar minder te wachten op bloemen uit de nieuwe planten. Ze stonden erg dicht op elkaar, dus ik heb ze nu uitgeplant op nieuwe plekken.
Mijn helleboris heeft allemaal bruine uitgebloeide bloemen wat moet ik doen
hallo, sinds december heb ik een heleborus in pot en die deed het heel goed. Maar nu hangt hij helemaal slap. Kan dat zijn doordat hij even in de felle zon heeft gestaan? Ik heb geprobeerd om hem erbovenop te krijgen met een volledig badje, maar helaas. Misschien nu weer te nat? Graag jullie advies, danku